Welkom op deze site.
U zult hier aantreffen al mijn op schrift gestelde kennis over de middeleeuwse geschiedenis van de Zuidzoom, de huidige gemeente Renkum, in de vorm van publicaties, onvoltooide manuscripten en een flinke hoeveelheid ruw materiaal over o.a. belangrijke actoren, families, gebouwen en over specifieke gebeurtenissen of situaties, weliswaar per onderwerp vergaard, maar allerminst geordend.
Verder ook een verzameling algemene notities betreffende de Zuidzoom, ook in post-middeleeuwse tijden, en ruw materiaal over Dr. Johan Stratius en over zijn vete met Anna Droechscherer.
De gemeente Renkum, bepaald niet de grootste van Gelderland of van de Veluwe, waarvan de limieten terugvoeren op de samenstellende middeleeuwse kerspels van Renkum, Wolfheze en Oosterbeek, heeft, getuige onder meer de Rijksmonumenten, een onevenredig rijke en lange geschiedenis.
In de Zuidzoomse historiografie zie ik relatief veel “site centered” deelplaatjes: o.a. Eijck van Zuilichem (1838), Groneman (1893), Goekoop-de Jongh (1910), Huisman (1978), Tiemens, (W.H.; 1970-er jaren) e.a.. Op basis van archiefonderzoek heeft Démoed (≈1953) als eerste een historisch “totaalplaatje” van de Zuidzoom geleverd. Schaafsma (2010) geeft ons een “totaalplaatje” van de beken op de Zuidzoom.
Bij mijn weten zijn de publicaties van Tersteeg (1973, 1974/5, 2011, 2016 (lezing) en Bouwer (2008) de enige uit historisch specialistische hoek.
Tersteeg’s bijdragen betreffen nagenoeg uitsluitend Renkum en zijn – in mijn optiek – daarom te kenmerken als “site centered”. Bouwer behandelt het bos en het landschap van de Zuidzoom, vitale kenmerken van het gebied tot in de huidige tijd. De geboren en getogen Wolfhezenaar in mij kan niet nalaten hier op te merken dat enkele weergaven van hem over Wolfheze niet correct zijn – daarover bestaan thans geen misverstanden tussen hem en mij – dat laat onverlet dat Bouwer een belangrijk “totaalplaatje” aan de Zuidzoomse historiografie heeft geleverd.
Mij bekruipt de indruk dat de omvang van de historiografie van de gemeente Renkum omgekeerd evenredig is aan de rijkdom en duur van de historie zelf en ik zie dat de inbreng daarin van specialisten omgekeerd evenredig is aan de behoefte eraan.
Ik kan U verzekeren dat nog tal van onderwerpen, situaties en gebeurtenissen in nevelen zijn gehuld en vraag me af of een meldpunt van studies– in welke fase dan ook – en van publicaties door specialisten en hobbyisten, dienstig kan zijn. Dienstig om communicatie tussen specialisten en hobbyisten te bevorderen en de historiografie kan verbeteren en uitbreiden.
Lastig te realiseren en te laten functioneren wellicht. Maar vergelijkt U het kerkenbestand op de Zuidzoom en in de Liemers omstreeks het jaar 1000 van het RMOL (NRC W6 dd. 21-10-’23) met dat van mij in meerdere edities van “Zuidzoom in de middeleeuwen”, en vooral met hoofdstuk 1 van Zuidzoom V (2020) en stelt U Uzelf dezelfde vraag.
En doet U dat graag nogmaals wanneer U zich de diverse types schade voorstelt die uit dit voorbeeld zijn te destilleren.
De vraag rijst nu hoe het staat met het bodemarchief van gemeente Renkum.
Kasteel (Doorwerth, Renkum), klooster (Renkum), kerk (Oosterbeek) en kapel (Renkum) zijn specialistisch onderzocht, de aan- en omliggende gronden nauwelijks of niet; het bodemarchief in het noordelijk deel van de Zuidzoom is nimmer geëxploreerd. Aan de kerk van Wolfheze is weliswaar enig archeologisch onderzoek gedaan, een verslag ervan is nimmer verschenen.
Ik hoop zéér dat specialisten op het terrein van het menselijk verleden – historici, archeologen – beseffen dat grote delen van de gemeente Renkum ”uncharted territory” –
in kaart gebracht noch doorzocht – zijn en dat de term “bodemarchief” – “het geheel van archeologische sporen van vooral menselijke bewoning en bewerking die in de bodem zijn achtergebleven en die nog in onverstoorde toestand verkeren” – wel erg sterk leunt op de sussende aanname van “onverstoorde toestand”.
Lange(re) termijn werk, dit alles.
Voor de korte termijn hoop ik dat Vereniging Gelre en Heemkunde Renkum, geënthousiasmeerd door de AHN viewer en gebiologeerd door de mogelijkheden van GPR een projectvoorstel zullen uitwerken voor de aanleg van een wandel- annex rolstoelpad langs de voorhistorische heerwech op zijn tracé over de Zuidzoom en ook dat “Gelre” en “Renkum” in Wolfheze de kerk, in Seelbeek de saalweer en in Renkum de kerk laten 3D printen en zélfs dat de Wolfhezer en Seelbeker prints op ware grootte zullen zijn en die van Renkum op kleinere schaal moet zijn.
En de Oosterbeek-ers?
Zij krijgen helemaal niets, want zijn al bijna elf eeuwen lang overbedeeld door die heel oude kerk in hun Benedendorp.
Ik heb genoten van mijn onderzoek in al die jaren, U dank ik voor Uw belangstelling.
Het ga U goed.
Henk Jansen
Oss
P.S.: De site zal per 31-05-2025 worden gesloten.
Oss Email: h.jansen-rbe@kpnplanet.nl en henk38jansen@gmail.com
- Oud-Wolfheze, Kerspel en Dorp (2008)
- Zuidzoom in de Middeleeuwen I (2011)
- Romaanse kerkjes (2014)
- Zuidzoom in de Middeleeuwen II (2015)
- Zuidzoom in de Middeleeuwen III (2016)
- Zuidzoom in de Middeleeuwen IV (2018)
- Zuidzoom in de Middeleeuwen V (2020)
Onvoltooide manuscripten
Notities
Raw data
- De familie van Dorenweerd
- Biographics I
- Biographics II
- Oisterbeke metten geberchte
- Dr. Johan Stratius
- Stratius versus Droechscherer